Twee weken Zwed(t)en

Afgelopen weken bracht ik een bezoek aan Midden-Zweden, een wat minder bekend stukje Scandinavië. De meeste mensen blijven hangen in het zuiden of trekken door naar het ruige noorden. Midden-Zweden bestaat uit eindeloze bossen, doorspekt met grote en kleine meren. Dat de regio toeristisch minder bekend is, komt vooral door het ontbreken van het bijpassende aanbod. Er zijn maar weinig verblijfsaccommodaties, fietsroutes ontbreken en naar wandelroutes moet je echt zoeken. Daar staat een uitgestrekte wildernis tegenover, maar dan wel met een lieflijke karakter. Bij wildernis denk je al snel aan steile bergen, woeste stroomversnellingen en een ongastvrij klimaat. Dat alles valt in Midden-Zweden goed mee: het landschap glooit, maar wordt nergens echt bergachtig en het water stroomt over het algemeen rustig of staat zelfs stil. Hoewel het wel degelijk stevig kan winteren, verschilt het klimaat qua temperatuur niet eens zoveel met dat van ons.

Noordelijker betekent een grotere kans op lichtende nachtwolken. En hoe!

Heet

Ik ben geen zonliefhebber. Een vakantie in het zuiden van Europa zit er voor mij in de zomer dan ook niet in. Dat het in Zweden dan zelfs nog warmer bleek dan in Nederland is domme pech. Over het algemeen was het veel te warm om echt actief te zijn. Dagenlang bleef de temperatuur boven de 30 graden… Zweden beleeft de ergste zomer ooit. In de winter viel er nog een ongekend pak sneeuw. In mei ging de thermostaat vol open, waardoor binnen twee weken alle sneeuw wegsmolt. Sindsdien bleef het droog en moeten grote delen van Zweden het doen met hooguit enkele tientallen millimeters neerslag. De gevolgen zijn ENORM. Bekend zijn inmiddels de ontembare bosbranden die al tienduizenden hectaren bos in de as hebben gelegd. Iedere dag presenteerde het Zweedse nieuws een overzichtskaart met alle branden. Het gehele land leek wel in de fik te staan. Opmerkelijk genoeg kregen wij er niets van mee, op één ochtend na. We werden wakker in een rokerige wereld met een sterke brandlucht. Onder de lokale bewoners heerste grote ongerustheid, tot bleek dat de rook van een brand kwam 200 kilometer verderop! 200 kilometer… Stel je voor dat er in Groningen een flinke bosbrand woedt en dat ik die hier in Limburg kan ruiken…

Opvallend genoeg weinig hinder gehad van de vele bosbranden. Wel bezochten we een bos dat enkele jaren geleden verwoest werd. Dit beeld gaat nog zeker tien kilometer zo door…

De gevolgen gaan echter verder. Meest zichtbaar was de ‘herfst’. Tal van berken en bosbessen lieten zich van hun kleurrijkste kant zien, veel te vroeg natuurlijk, maar allemaal bedoeld om te overleven. Minder zichtbaar is de slachting onder de dieren. We zagen tal van kraanvogelpaartjes, zonder jongen. De elanden hadden wel jongen, maar die krijgen op dit moment te weinig calorierijk voedsel binnen, waardoor het de verwachting is dat velen de winter niet zullen overleven… Hetzelfde lot wacht de veestapel van de boeren 🙁

Zomer of herfst? De droogte eist z’n tol.

Safari’s

Midden-Zweden herbergt een enorm aantal interessante diersoorten. Edelhert, wild zwijn, ree, bever, eland, wolf en beer vormen enkele van de aansprekende soorten. Om onze slagingskans te vergroten, gingen we mee met een bever- en een elandensafari. Door de hitte duurde het even voordat de elanden uit de bossen tevoorschijn wilden komen. Uiteindelijk zagen we er acht op één avond, waarbij twee vrouwtjes samen met drie jongen op één veld stonden. Zelfs de gids zag dit niet eerder.

De beversafari was een teleurstelling. Uiteraard zagen we bevers, maar op en rond het water was het veel te druk met bootjes, kletsende, zwemmende, barbecueënde en vissende mensen. In de twee weken kwamen we werkelijk niemand tegen in de wildernis, maar uitgerekend op die avond… Een slecht gekozen locatie van de organisatie dus. We zagen elders zo ontzettend veel sporen van bevers; werkelijk overal kom je dammen en burchten tegen, verder van de bewoonde wereld. Mocht je ooit naar Zweden gaan, een beetje uitkijken dus met dergelijke safari’s. Ga je gewoon om bevers te zien, dan heb ik uiteraard weinig gezegd. Een paar avonden later zagen we met behulp van een local twee bevers in een rivier achter onze B&B zwemmen. Eigenlijk veel leuker dan de safari…

De beversafari stelde misschien wat teleur, maar het licht was spectaculair mooi.

Beren!

Wat weinig mensen weten is dat Midden-Zweden de grootste berendichtheid heeft van geheel Europa. Dat is echter niet hetzelfde als zomaar een beer tegenkomen. De dieren hebben geleerd ver uit de buurt van mensen te blijven. Om de beren te zien doken we in een hut van een Zweedse natuurfotografe. Het was bloedheet in de hut, maar uiteindelijk verscheen in de schemer een enorme beer bij de hut. Ruim een uur later volgde een tweede, veel jongere beer. Dit stuivertje wisselen ging door tot een uur of drie in de nacht. Echt donker werd het niet, maar in Midden-Zweden heb je niet de luxe van de middernachtzon. Tel daar de locatie (bos) bij op en je snapt dat het fotograferen beperkt blijft. Je kunt ze echter prima zien in het zwakke schemerlicht. Diep in de nacht durfde één beer zodoende op een afstand van ongeveer zes meter van de hut te komen. Kippenvel. Tientallen vinken, enkele spechten en eekhoorns zorgden voor het entertainment onder de lichtere uurtjes. Compleet gesloopt na een slapeloze nacht, maar wat was dat een unieke ervaring! En tenminste niet het zoveelste clichéplaatje van een beer tussen de veenpluisjes…

De eerste beer meldt zich.

Nog zoveel meer

Vlinders bijvoorbeeld. Zweden geniet nu niet bepaald de bekendheid als vlinderland, maar wat zagen wij ontzettend veel vlinders. Ontelbare blauwtjes, keizersmantels en andere parelmoervlinders, boserebia’s, rouwmantels, … Bijzondere cultuurhistorie, maar bovenal nog veel meer natuur. Een toevallige adder, een verlaten nest van een auerhoen, later diverse auerhoenders (met jongen), afgebrande bossen… Het was een prachtige reis. Misschien klinkt het wat raar, maar het voelde aan als thuiskomen. Een prachtig land, rust, ruimte en bijzonder aardige mensen. Met gemengde gevoelens schrijf ik dit, terwijl de thermometer in mijn tuin de 40 graden passeert. Officieel was het zojuist 37,6 graden in Gilze-Rijen, slechts 1 graad onder het record. Wat een bizarre zomer… En wat een ellende lijkt er nog in de pijplijn te zitten. Er zijn modellen die voor volgende week nog hogere temperaturen voorschotelen. Volgende week is nog ver weg, duimen maar dat het niet uitkomt.

Bossen vol korstmossen.

Zoals gezegd is de regio toeristisch wat onder ontwikkeld. Maar gelukkig woont daar tegenwoordig de Vlaamse Sylvia Adams. Via haar Amazing Nature Scandinavia heb ik mijn reis samengesteld. Dank je voor alle hulp Sylvia!

Een specht op bezoek.