Zweden is een prachtig land. De natuur is er letterlijk eindeloos, heerlijk stil en verlaten. Ik kom er dan ook (meer) dan graag. Fotografische mogelijkheden liggen letterlijk overal voor het grijpen: verstilde meertjes, kleurrijke bloemen die druk bezocht worden door vlinders, een vis- of zeearend die zomaar over komt vliegen en natuurlijk de ‘grote’ dieren, zoals elanden. Kortom, een paradijs! Dit artikel gaat dan ook niet over de mooiste gebieden, maar geeft je praktische handvatten over wat reizen door Zweden betekent.
Wie in de avond de bosranden afzoekt, kan zomaar een eland tegenkomen.
Afstanden
Om maar meteen met een belangrijk reisaspect te beginnen: de afstanden in Zweden zijn totaal niet te vergelijken met die van Nederland. Twee stipjes die op de kaart naast elkaar lijken te liggen, blijken in de praktijk vaak minimaal 1,5 uur reistijd op te leveren. Hou je reisplannen dan ook realistisch. Een meerdaagse rondreis door een groot deel van Zweden betekent automatisch dat je een groot deel van de dag in de auto zit. Dat is fotografisch natuurlijk verre van ideaal. Beperk je daarom beter tot één regio of provincie. Of kies voor bijvoorbeeld drie plekken waar je meerdere dagen verblijft, dan hou je de reisdagen beperkt en kun je maximaal genieten van al het moois dat er te vinden is.
Voor zover je kijken kunt, alleen maar natuur, niets menselijks. De afstanden in Zweden zijn enorm.
Grote afstanden betekent soms ook grote afstanden tot de voorzieningen, zoals winkels en tankstations. Rond de grotere steden is dat allemaal ruim voorhanden, maar diep in de wildernis kan het soms zomaar een uur rijden zijn. Hou ook daar rekening mee. Tank bijvoorbeeld als je nog ongeveer een kwart aan brandstof in je tank hebt zitten.
Wegennet
De wegen in Zweden zijn zeer goed. Je verplaatst je dan ook zonder problemen door het gehele land. Bedenk wel dat de wegen er vaak anders uit ziet dan in Nederland. Rond Malmö, Gotenburg en Stockholm (en tussen die steden) vind je snelwegen zoals we die hier ook kennen. Meer in het binnenland is een snelweg vaak niet veel meer dan wat wij een N-weg zouden noemen. Je mag er dan ook vaak niet zo hard. Op papier mag je in Zweden 120 km/uur op een snelweg, maar dat zijn maar enkele stukjes. Vaak schommelt de snelheid tussen de 90 en 110 km/uur. Op de overige wegen buiten de bebouwde kom mag je 70 km/uur. In combinatie met de afstanden snap je dan ook waarom de reistijd nogal eens tegenvalt. Het interessantst zijn de gravelwegen. Dit is op veel plekken echt een volwaardig secundair wegennet die kleine dorpjes met elkaar verbinden. Anders dan de naam doet vermoeden, liggen dergelijke wegen er meestal verrassend goed bij. Op dergelijke wegen is het heerlijk rustig, doorkruis je prachtige natuur en heb je alle ruimte om even te stoppen. Reserveer dus voldoende tijd en maak vooral gebruik van deze wegen! Na een weekje is je auto alleen wel toe aan een wasbeurt 😉
Op een verlaten gravelweg kan een auerhoen zomaar oversteken.
Hoewel het verleidelijk is op de verlaten wegen het gaspedaal flink in te duwen, moet je je ervan bewust zijn dat de verkeersboetes in Zweden erg hoog zijn. En dat er soms best veel flitspalen staan. Je bent gewaarschuwd.
Betalen
Wie denkt dat Nederland voorop loopt qua online betalen, heeft het mis. In Zweden wordt je op veel plekken boos aangekeken als je met contant geld aan komt zetten. Werkelijk overal kun je met je pinpas of credit card betalen, zelf bij eenvoudige boerderijwinkels. Contant geld meenemen is dan ook echt niet nodig. Veel tankstations zijn onbemand, waardoor je er ook alleen met je bankpas kunt betalen.
Een stokoud winkeltje, maar je kunt er gewoon pinnen. Een ‘must try: kladdkaka!
Zweden is duur…
Dat is echt een enorme misvatting. Ja, sommige dingen zijn in Zweden behoorlijk aan de prijs, zoals sommige versproducten (die geïmporteerd moeten worden) en zeker alcohol. Je kunt de prijs misschien niet vergelijken met een Jumbo, maar zeker wel met een Plus of een Spar. Wanneer je Zweedse producten koopt, verschillen de prijzen nauwelijks. Uiteten was ooit een stukje duurder dan in Nederland, maar sinds corona zijn de prijzen in Nederland dermate extreem gestegen, dat er nu geen noemenswaardig verschil meer is.
Even genieten van wat lekkers (zoals in het haventje van het eiland Tärnö) is niks duurder dan in Nederland.
Uiteten
Zweden hebben totaal geen uiteten-cultuur (ze barbecueën liever met de familie). Wie in de wildernis in de kleinere dorpjes zoekt naar een restaurant komt dan ook bedrogen uit. Vaak is er nog wel een pizzeria en bij menig bakker kun je heerlijk lunchen. Echt toeristische plekken vormen een uitzondering. Daar weet men wel wat toeristen verwachten en kun je vaak heerlijk eten! Apart detail: Zweden houden dan misschien niet zo van uiteten, het aantal fastfoodketens is enorm. Althans in de grote plaatsen en rond grotere verkeersknooppunten. Naast een Mc Donald’s of Burger King zit steevast een Sibylla of een Max Burgers, beide Zweedse ketens. Zweden zijn enorm chauvinistisch en eten dan ook liever daar dan bij de Amerikaanse concurrenten.
Buiten op een houtvuur koken of barbecueën, heel gewoon.
Allemänsrätten
In Zweden heb je het unieke ‘allemansrecht’, hetgeen betekent dat iedereen mag genieten van het land. Je mag dus overal vrij rondlopen, ook buiten de paden, tenzij er natuurlijk een hek staat of anders staat aangegeven. Ook mag je bessen plukken, een vuurtje stoken en in de natuur overnachten. Voor dat laatste geldt één belangrijke regel: het mag niet in het zicht van aanwezige bebouwing zijn. In de eindeloze natuur van Zweden zijn er idyllische plekken genoeg te vinden. Ben je wat avontuurlijk ingesteld (tentje) of heb je een camper, dan is Zweden echt een bijzondere beleving.
Midden in de natuur de zonsopkomst beleven? Het kan allemaal.
Accommodaties
Zweden zijn gek op hun eigen kust. Daar vind je dan ook een keur aan (grotere) accommodaties. Dieper landinwaarts wordt dat al snel een stuk beperkter. Niet zelden worden de wel aanwezige accommodaties gerund door buitenlanders… De meeste accommodaties zijn B&B’s, kleinschalige pensions of particuliere huisjes die verhuurd worden. Deze kleinschaligheid komt met een enorm voordeel: ze staan op de mooiste plekken, meestal midden in de natuur. De accommodaties variëren van eenvoudig, maar goed, tot architectonische pareltjes en zeer luxe. Er is dus zeker voor ieder wat wils. Heb je specifieke wensen en wil je een reis op maat, contacteer dan Amazing Nature Scandinavia eens. Dit bedrijf wordt gerund door de in Zweden woonachtige Belgische Sylvia Adams. Zo kun je in het Nederlands de perfecte reis samenstellen, waarbij ook allerlei toffe excursies mogelijk zijn!
Het Trakt Forest Hotel won vele prijzen, waaronder die voor zijn bijzondere architectuur. Pure luxe midden in het bos.
Het gezellige kleinschalige B&B hotel Hedenstugan van Nederlander Stef van Heteren.
Wandelroutes en voorzieningen
Allemämsrätten komt met een prijs: het gebrek aan wandelpaden… In de nationale parken en officiële natuurreservaten is dat gelukkig een ander verhaal en vind je een keur aan gemarkeerde wandelroutes. In dei gebieden zijn de voorzieningen vaak zeer goed, met bezoekerscentra, openbare toiletten, vlonderpaden, barbecueplekken waar reeds hout aanwezig is, zwemsteigers, enzovoorts. Bedenk overigens dat veel voorzieningen (ook accommodaties) na de zomervakantie (medio augustus/september) hun deuren alweer sluiten, om pas in april of mei weer open te gaan.
In de nationale parken zijn de voorzieningen uitstekend, hier in Höga Kusten.
Het weer
Zweden is zeker niet koud en onaangenaam. Sterker nog, de zomers zijn er vaak heerlijk! Zweden heeft een landklimaat, waardoor het in de zomer lekker opwarmt. De temperatuur ligt meestal boven de 20 graden. De laatste jaren wordt de 30 graden-grens steeds vaker gepasseerd. Zweden ligt een beetje in de luwte van Noorwegen, dat met zijn bergen een stuk hoger ligt, en dus best wat neerslag afvangt. In Zweden kan het daarom soms wekenlang droog zijn.
De Middellandse Zee? Nee, de prachtige kust van Zweden op een heerlijke zomerdag.
In de winter zorgt het landklimaat voor flinke afkoeling, zeker wanneer de Oostzee eenmaal dichtgevroren is. In het zuiden van Zweden kun je nog wel een echte kwakkelwinter hebben, maar vanaf Midden-Zweden is sneeuw op veel momenten in de winter een zekerheidje. Ligt er eenmaal sneeuw, dan kan het ook echt hard vriezen. Temperaturen tussen de -15 en de -30 zijn geen uitzondering. In het Hoge Noorden kan het nog veel kouder worden. Laat je door het winterweer zeker niet afschrikken; Zweden is prachtig met een flink pak sneeuw. Bovendien kun je in de heldere winternachten genieten van het noorderlicht. Belangrijk is dan natuurlijk goede kleding bij je te hebben. Met goede kleding kom je ook daar de winter prima door. Let op: winterbanden zijn verplicht! Alle doorgaande wegen worden zo goed mogelijk vrij gehouden, maar lang niet alles is in de winter te bereiken.
De herfst begint in Zweden al vanaf eind september.
Uiteraard begint de lente wat later dan in Nederland en de herfst juist wat eerder. Hoe vroeg of laat hangt af waar je je exact in Zweden bevindt. De lente en de herfst duren relatief kort, waardoor je in de lente geniet van een explosie aan bloemen, en in de herfst van de uitbundige herfstkleuren.
Muggen
De Zweedse natuur mag dan prachtig zijn, er is soms één groot nadeel: muggen. Je moet er een beetje geluk mee hebben natuurlijk. Zelf heb ik tijdens al mijn bezoeken relatief weinig last van gehad. De mate van overlast is afhankelijk waar je verblijft, het weer van de weken van voor jouw reis en uiteraard tijdens jouw reis. Natte gebieden, zoals beekdalen en hoogvenen kunnen zeer rijk zijn aan muggen. In het ergste geval zijn het er dermate veel dat ze je het leven enorm zuur kunnen maken! Een goede voorbereiding kan dus veel ellende schelen. Draag tekenwerende kleding; ook muggen zitten daar niet graag op. Zorg ervoor dat je ook een setje met lange mouwen bij je hebt. Dat voelt onlogisch met de aangename zomertemperaturen, maar je kunt ‘m maar bij je hebben. Hetzelfde geldt voor een muskietenhoedje en eventuele handschoentjes. Laat de DEET maar thuis. Breng kort na aankomst een bezoek aan een willekeurige supermarkt en koop Zweedse DEET (groene rollers en verpakkingen). Die is een stuk krachtiger dan het spul dat je in Nederland kunt krijgen. Zelf ben ik niet zo’n fan van DEET. Smeer beperkt en alleen wanneer het echt nodig is.
Laat de pret niet bederven, maar geniet vooral van al het moois, zoals de vele bloemen en vlinders, hier een keizersmantel.