De vakantie komt er weer aan, waardoor velen het vliegtuig pakken naar verre oorden. Als fotograaf ga je natuurlijk niet rustig een boekje zitten lezen, maar hou je je camera bij de hand. Er valt immers veel moois te zien en te fotograferen. In dit artikel geef ik je praktische tips voor het fotograferen vanuit een vliegtuig.
Meteen na het opstijgen kun je beginnen met fotograferen. De schaduw van het vliegtuig kan dan een leuke bonus zijn.
Tijdens het opstijgen (of dalen) zijn de details in het landschap nog herkenbaar en bevindt je je nog niet boven de wolken.
Stoeltje
Ben je in de gelegenheid om een eigen plekje te reserveren, doe dat dan. Hoe verder je naar achteren zit, hoe minder last je hebt van de vleugels. Denk ook na met welk licht je zou willen fotograferen. Gaat de zon tijdens je vlucht onder, dan zou je een plekje aan de juiste kant van het vliegtuig kunnen reserveren.
Ik had vooraf bepaald dat ik graag met tegenlicht wilde werken. Water licht dan prachtig op. Tevens merk je dan hoeveel zonnepanelen er overal op de daken liggen.
Apparatuur
Van objectieven wisselen is er niet bij, denk dus vooraf na over je objectiefkeuze. Zelf fotografeer ik graag met mijn 50 millimeter objectief. Met een grotere beeldhoek krijg je standaard een vleugel in beeld. Een langer teleobjectief is dan weer niet handig vanwege de beperkte ruimte. Je moet dan zover naar achteren leunen dat je andere mensen gaat lastigvallen. Wat dat laatste betreft: een camera met een volledig kantelbaar scherm kan je enorm van dienst zijn. Je kunt de camera dan in alle mogelijke hoeken dirigeren, zonder zelf mee te hoeven bewegen.
Ramen
De ramen van een vliegtuig zijn uiteraard niet bedoeld om doorheen te fotograferen. Het zijn allereerst al verschillende lagen. Iedere laag zorgt voor weer een andere lichtbreking. De ramen kunnen ook vies zijn. Houd een doekje bij de hand voor het schoonmaken van de binnenkant. Aan de buitenkant kun je helaas niets doen. In het raam zitten vaak minuscule krasjes. In meelicht merk je daar niets van, maar bij tegenlicht kan dit forse flares en strepen veroorzaken.
Enorme lichtstrepen door kleine krasjes in de ruit. Ze zijn niet te voorkomen, maar je kunst ze wel zodanig over je beeld proberen te positioneren dat ze minder storen of zelfs van meerwaarde zijn.
Polarisatiefilter
Het is heel verleidelijk een polarisatiefilter te gebruiken om de dikke laag atmosfeer onder je iets transparanter te maken. Vliegtuigramen reageren echter heel slecht op een polarisatiefilter, met allerlei regenboogkleuren tot gevolg.
Regenboogkleuren, veroorzaakt door een polarisatiefilter.
Straalmotor
Onder je ligt een prachtige miniatuurwereld. Toch is het niet raadzaam te ver naar beneden te richten, omdat je dan in het hete spoor van de straalmotor uitkomt. De hete gassen zorgen voor een zone met flink minder scherpte.
Het weer
Dit is het leukste aspect van het vliegen; je bekijkt het weer niet van onderaf, maar op ‘ooghoogte’ of zelfs erboven. Mooi zomerweer is saai, een mix tussen wolken en opklaring is natuurlijk ideaal. Flinke buien zijn helemaal spectaculair, maar niet altijd even comfortabel vanwege de turbulentie.
Buienwolken zorgen aan de bovenzijde voor een dynamisch wolkenlandschap.
Windveren, mooi van onderen, mooi van boven.
Na regen komt zonneschijn. Even dacht ik dat de zonsondergang voorbij was, nadat we een onweerswolk in vlogen, maar niets was minder waar.
Tijdens de landing kwam het vliegtuig tussen twee wolkenlagen terecht, een bijzonder gezicht.
Tevens loont het de moeite om op bijzondere optische fenomenen te letten die je louter vanuit een vliegtuig kunt zien of die er vanuit een vliegtuig anders uitzien dan vanaf de grond.
Zonder twijfel het meest spectaculaire lichtverschijnsel vanuit een vliegtuig: glorie. De zon moet dan recht van achter komen. Het resultaat is een lichte boog in regenboogkleurtjes. Met wat geluk krijg je er nog een aantal cirkels cadeau bij. Aan de oriëntatie van de kringen zie je waar in het vliegtuig ik zit.
De regen valt onder je, iets dat normaal onmogelijk is. De regenboog bevindt zich daarmee ook onder je!
Een dichte waas waar op miraculeuze wijze nog een beetje licht doorheen weet te prikken.
Nacht
Ook als de zon onder is, valt er genoeg te fotograferen. Een lichtsterk objectief helpt dan wel, want je wilt de sluiertijden zo kort mogelijk houden. Een vliegtuig beweegt immers snel en trilt toch best behoorlijk. De lichtjes van steden onder je zijn magisch.
De zon is onder, al heeft de lucht nog wel kleur. In het duister blijft het water nog wat langer zichtbaar.
Het is bijna donker, maar het laatste zwakke licht geeft toch nog structuur aan de wolken.
Een opmerkelijk gezicht: blauw-violette straatverlichting.
Nabewerking
Je fotografeert door tien kilometer atmosfeer. Je foto’s van het landschap (niet zozeer van de wolken dus) worden daardoor flets en blauwig. In de nabewerking is de ‘dehaze’ slider in Lightroom je beste vriend. Tevens zul je de witbalans vaak een stuk hoger moeten instellen dan je gewend bent.
10.000 Kelvin was nodig om de natuurlijke kleuren van het landschap terug te krijgen.
Ik wens je een behouden en fotografisch interessante vlucht. Vergeet niet de uitstoot van je vlucht te compenseren. Vliegen valt helaas niet altijd te voorkomen, maar reis dan wel bewust!
Een laagstaande zon benadrukt het reliëf van de wolken, net als de zandribbels op een strand.
Alle foto’s in dit artikel maakte ik met de Fujifilm X-T4 en de Fujifilm XF 50mm f/1 R WR.