Expeditie Antarctica, deel 1

In november begeleidde ik de reis van mijn leven: met honderd Nederlands en Belgen ging ik op expeditie naar de Falklands, South Georgia en Antarctica. Ik hield een uitgebreid dagboek bij, zodat je kunt meegenieten van deze bijzondere reis. Het is haast een boek geworden, dus knip ik het dagboek in drieën. In deel 1 neem ik je mee naar Ushuaia en de Falklands.

4 november
Mijn vrouw is mooi op tijd thuis van haar werk. Met alle ingepakte spullen vertrekken we snel naar station Blerick. In plaats van de trein van 15.36u lukt het die van 15.06u te nemen. Dat geeft een geruststellend gevoel. Daardoor uiteraard wat vroeger op Schiphol, maar beter te vroeg dan te laat. Er staat ons immers nog een hele reis te wachten. Kort na 18.00u heeft onze groep zich verzameld in vertrekhal 2. Voor Schipholbegrippen is het opvallend rustig, waardoor we snel door de security en paspoortcontrole zijn. Er is tijd zat voor een drankje met een koek. Kort na 21.20u kiest het vliegtuig het luchtruim.

5 november
Slapen valt helaas niet mee, want een baby houdt een groot deel van de nacht het vliegtuig wakker. Ook is er bij vlagen (onder andere Spanje, Kanarische Eilanden en Brazilië) behoorlijk wat turbulentie. Ik zit in het midden van een rijtje van drie en kan daardoor niet lekker hangen. Dat wordt dus een lange ruk zonder slaap. Om 3.00u Nederlandse tijd ben ik er klaar mee en zet een film op. Rond 6.00u lokale tijd komt dan eindelijk de zon op boven de Braziliaanse wolken, een mooi gezicht. Keurig op tijd landen we in Buenos Aires.

De koffers rollen snel van de band en na een grondige screening door de vreemdelingendienst wandelen we dan eindelijk Argentinië binnen. Een Duits sprekende dame staat ons al op te wachten en begeleidt ons naar een touringcar die ons naar het kleinere vliegveld van Buenos Aires brengt. Het is volop zomerweer: strakblauwe lucht en maar liefst 29 graden. Sta je daar met je dikke winterjas… Wat een drukte en chaos onderweg, tot een tienbaanssnelweg aan toe. Langs de weg staan vele verkrotte appartementen waar geen enkel bouwvoorschrift lijkt te gelden. Nabij het water wordt het mooier en belanden we op het tweede vliegveld. Hoewel ogenschijnlijk klein is het binnen enorm druk en een complete chaos. Uiteindelijk raken we ook hier weer ruim op tijd door het inchecken en de security. Onze vlucht naar Ushuai vertrekt ook weer mooi op tijd en is een reis van nog eens vijf uur (incl. tussenstop). Die tussenstop (El Calafate) is echt in de middle of nowhere. Het landschap oogt spectaculair desolaat, een beetje als IJsland, met fraaie bodemkleuren en meanderende watertjes. Na 50 minuten kiezen we weer het luchtruim en zo belanden we kort voor 19.00u eindelijk op onze eindhalte. Of beter: beginpunt van het avontuur.

6 november
Ondanks de drukte, is Ushuaia ’s nachts lekker rustig. Vandaag begeleid ik samen met Pieter-Jan het dagprogramma naar Tierra del Fuego en Beagle Channel. Deze laatste is als eerste aan de beurt. Met een klein bootje voor onszelf varen we de zee op. Vele honderden keizeraalscholvers met prachtige blauwe ogen bevolken een eerste eiland. Ook zien we dolfijnmeeuwen en kelpmeeuwen. We nemen alle tijd om de vogels goed te bekijken en maken een rondje rond het eiland. Ineens in de lucht een Andescondor. Leuk is dat de vogelsamenstelling op een volgend eiland weer compleet anders is met onder andere magelhaenaanscholvers (al dekt de Engelse naam rotsaalscholver beter de lading), Chileense grote jagers, magelhaenganzen en een zuidpoolkip. We zien de eerste drie zeeleeuwen en booteenden. Reuzenstormvogels zijn inderdaad enorm groot, maar ook erg lelijk… We zetten voet op het enige eilandje met een strand en een aanlegsteiger. De reden voor dit uitstapje is bijzonder verrassend: een bever. Bij onze aankomst duikt hij even de zee in, maar na een kwartiertje beschouwt hij ons als veilig en gaat weer op het strand zitten. Bij weer een volgend eiland zien we meer zeeleeuwen en een immense zeeolifant. Met zoveel moois (nog veel meer soorten dan benoemd) keren we wat laat terug.

De bus staat al op ons te wachten en brengt ons naar een restaurant in Tierra del Fuego. We zitten nog maar net aan de soep als we door het grote raam een grijze vos van een eilandje af zien lopen. Wanneer hij dat kunstje herhaalt, laten we de soep voor wat het is en rennen we naar de bus om de cameraspullen te halen. Op het eiland is kennelijk een ganzennest vol eieren. Keer op keer keert de vos terug naar het eiland, steeds met ei in zijn bek. De restjes soep zijn inmiddels opgeruimd en worden vervangen door een bord risotto. Vanaf het restaurant lopen we een stukje langs de rivier. We zien een witwangfuut op zijn immense nest. Dat de vogels niet schuw zijn, bewijzen twee roodkraaggorzen die doodleuk op de grond voor ons blijven zitten. Hetzelfde geldt voor een koppeltje magelhaenganzen. Een ander mannetje probeert het liefdeskoppel te verstoren, maar hij wordt op gepaste afstand gehouden. De bomen, grotendeels schijnbeuken, zijn behangen met baardmossen en andere korstmossen, evenals kleurrijke maretakken.

Met de bus verplaatsen we ons naar een volgend ommetje, met daar onder andere een hoogveentje. Eenmaal terug in het bos stuiten we op een schitterende zwartkopibis, die ook weer niet onder de indruk is van onze aanwezigheid. Een derde bestemming laten we omwille de tijd even zitten. Wel rijden we naar het einde van de wereld. De weg houdt er op; zuidelijker ga je niet komen. Hier zien we naast de Magelhaenganzen nog een nieuwe soort voor vandaag: grijskopganzen. Op de terugweg zien we van zeer dichtbij nog eens een grijze vos en bij het oversteken van de rivier een extra zeeleeuw als bijzondere afsluiter van de excursie. Het avondeten blijkt veel te veel…

7 november
Vandaag is de grote dag, maar voor het zover is begeleid ik een fotodag naar Laguna Esmeralda. We wandelen eerst door een bos van schijnbeuk en bereiken meteen daarna een prachtige plek waar de bever het landschap naar zijn hand zet. Een kleine dam, gevolgd door een immense dam zorgen voor meertjes groot en klein met daarin dode bomen. Op de achtergrond steeds de machtige bergen. De wandeling gaat verder naar de eigenlijke lagune, een hoogveengebied met een vlonderbrug. Fotografisch misschien net wat minder, totdat er bij een brug een grijze vos verschijnt. Hij wil duidelijk oversteken, maar heeft daar met ons aan de andere zijde geen zin in. In plaats van te vluchten, gaat hij op zijn gemak zitten en uiteindelijk zelfs liggen. Van korte afstand mogen we foto’s van hem maken. Wat een cadeau! Pas nadat wij weglopen, steekt het dier alsnog via de brug het water over.

We hebben smaakvolle lunchpakketten bij ons, die we op een open plek in het bos nuttigen. We werpen er ook nog even een blik op de rivier, met hier een ingestorte beverdam. De tijd tikt door, waardoor we besluiten alleen nog naar een uitzichtpunt te rijden. De besneeuwde bergen zijn een lust voor het oog.

Rond 15.00u zijn weer terug bij het hotel. Een half uurtje later lopen we in optocht richting de haven. We moeten even geduld hebben, maar eindelijk is het inschepen daar. Het schip ziet er sfeervol uit en is van alle gemakken voorzien. Uiteraard kijken we eerst hoe de trossen worden losgemaakt en het schip rustig de haven verlaat. Het eerste onderdeel van de expeditie zijn de uitgebreide veiligheidsinstructies. We oefen met de reddingsvesten en een evacuatie. Daarna is het tijd om onder genot van een hapje en een drankje kennis te maken met de crew. Ondertussen wordt een eerste pinguïn op zee gespot. Het eerste diner volgt: tomatensoep, kalkoen met ovengebakken aardappelen en applecrumble. Dat belooft veel goeds voor de verdere reis, terwijl het buiten langzaam donker wordt.

8 november
De zee kan heerlijk rustig zijn…. Uiteraard slik ik voor de zekerheid wel mijn pilletjes. Dat was toch niet voor niks: af en toe gaat schip even fors op en neer. Om 8.00u staat het uitgebreide ontbijtbuffet voor ons klaar. Vandaag is het een zeedag, dus dan valt er wat minder te fotograferen, behoudens de vele vogels natuurlijk. Dat wil niet zeggen dat er niets op het programma staat. Zuidelijke koningsalbatros, wenkbrauwalbatros, Kaapse duif, reuzenstormvogel, prion, Wilson’s stormvogeltje (heel ver weg zijn ook nog zuidkaper, blauwe vinvis en bultrug gezien) zijn enkele van de soorten die we op deze zeedag zien. Over de zeevogels valt ook van alles te leren tijdens een presentatie. Andere presentaties gaan vandaag over Falklands en fotografie (door Yves Adams). Om17.00u krijgen we onze laarzen die we vanaf morgen nodig gaan hebben.

9 november

Land in zicht. Reeds vanaf zonsopkomst, die er zowaar ook is, staan we op het dek. De eilanden komen steeds dichterbij en baden in het gouden ochtendlicht. Ondertussen melden ook veel albatrossen en een groepje dolfijnen zich rond het schip. We varen door een smalle doorgang (Wooley Gut) en zien op de kliffen veel vogels broeden. Carcass Island is ons eerste doel. Om 8.00u dalen we dan ook voor het eerst af in de zodiak. Dat gaat bij iedereen goed. Op het strand zien we direct de eerste vogels, waaronder magelhaenganzen. Ook wat hogerop zijn die er volop, soms reeds vergezeld door pullen. Ook zien we magelhaenscholeksters. Hoewel ze sterk op de onze lijken, maken ze een wat ander, hoger geluid. Al snel bereiken we ons voornaamste doel: ezelspinguins (gento). Tot ieders grote verrassing is er ook een keizerpinguin aanwezig. De kolonie is druk aan het broeden. Regelmatig vliegt er een roofvogel (roodkopgier, slechtvalk) over en gaan de kopjes luidkeels omhoog. Een stukje verder, op een volgend strand, vinden we magelhaenpinguins. Een wandeling van 3,5km volgt. Tijdens die route valt er niet veel te fotograferen. Wel zien we de zeer fraaie grote weidespreeuw met knalrode borst. In het haventje houden zich diverse caracara’s op. Ze zijn niet bang en vliegen rakelings over onze hoofden. De wind is inmiddels fors aangetrokken, waardoor de terugtocht met de zodiak wat natter verloopt.

Na een welverdiende lunch is Saunders Island aan de beurt. Hier is het vogelspektakel compleet. We ontmoeten eerst de pinguïnsoorten van de ochtend, om vervolgens bij de eerste koningspinguïns uit te komen. Mét kuikens! Daarna zijn de zuidelijke rotspinguïns aan de beurt. Ze hebben iconische gele oorpluimen. Daarmee was het nog niet klaar. Wenkbrauwalbatrossen zijn ons einddoel. Ze broeden in een forse kolonie. De prachtige vogels zorgen voor veel vermaak met allerlei baltsrituelen. Ze wrijven met hun snavels tegen elkaar, om vervolgens flink te roepen. Ondertussen ploft er een jager naast me neer, mét een pinguïnei. Voorzichtig wordt het ei gebroken en de inhoud opgegeten. De regen zet uiteindelijk echt door; we keren terug naar het schip. Kort voor het eten gaat de zon in vlammende kleuren onder.

10 november
We varen naar de oostkant van de Falklands, naar de hoofdstad Stanley om precies te zijn. Waar men voor waarschuwde, blijkt ook te kloppen: het schip beweegt heftig alle kanten op. Ik doe dan ook geen oog dicht. Ziek word ik gelukkig niet. In het eerste ochtendlicht is er buiten weinig te zien door de dichte mist. Al snel trekt die op waardoor we de verschillende eilanden kunnen zien. Aan de boeg meldt zich een groepje dolfijnen. Al snel komt Stanley in zicht, dat langgerekt en verrassend groot is.

Men kan vandaag kiezen uit verschillende uitstapjes. Ik stap in een busje om zo een stukje kust te kunnen verkennen. Het uitzicht vanaf de rotsen van Gypsy Cove is prachtig, zeker nu met de gele wolken van gaspeldoorn. Op één pinguïn na, zijn er verder geen pinguïns te zien. De lokale gids belt haar baas, waarop we besluiten een stuk verder te lopen dan beoogd. We vinden de pinguïns (magelhaen) broedend onder de grond. Fotografisch valt er weinig uit te halen. Gelukkig besluit men de geplande strandwandeling te skippen en ons direct naar de kolonie ezelspinguïns van Yorke Point te brengen. Ze broeden in een prachtig duinlandschap van spierwit zand. Groot is de verontwaardiging als we te horen krijgen nog maar één minuut te hebben, terwijl we er pas echt net zijn. Na enig aandringen krijgen we vijf minuten extra. Hier hadden we best de hele ochtend willen verblijven… Het busje brengt ons echter terug naar Stanley. Tijd om de stad te bezoeken is er niet meer. Heel erg vind ik dat niet. Wel scoor ik nog een souvenirtje bij het infocentrum. Drie zeeleeuwen zijn ondertussen op de aanlegsteiger gaan liggen. Ondanks wat dreigende geluiden en bewegingen keren we veilig met de zodiak terug. Tijdens de lunch varen we uit en vertrekken we naar South Georgia, een tocht die 2,5 dag zal duren.

Na de lunch is het rustig. Expeditieleider Ali houdt een presentatie over haar leven op de Falklands in coronatijd. Onderweg verschijnen steeds vaker dolfijnen en walvissen rond het schip. Met de immer aanwezige vogels is er ook op open zee dus voldoende te zien. We sluiten de dag af met een aantal korte presentaties over de geologie van de Falklands, de flora die we zijn tegengekomen en over het fotograferen van pinguïns.